Choroba Hashimoto

Tarczyca a choroba Hashimoto

Tarczyca to gruczoł, który poprzez wydzielanie określonych hormonów oddziałuje w zasadzie na pracę całego organizmu. Jeśli coś funkcjonuje źle ma to wpływ na wiele aspektów naszego życia. Jednym z częściej diagnozowanych zaburzeń tarczycy, które obserwujemy podczas treningów personalnych i ustalania diety z naszymi podopiecznymi w Poznaniu, jest choroba Hashimoto.

Hashimoto – co to jest?

Hashimoto to przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy o podłożu autoimmunologicznym. Oznacza to, że układ immunologiczny, który u zdrowego człowieka broni organizm przed złym wpływem wirusów, bakterii oraz innych substancji obcych, w przypadku choroby Hashimoto ulega rozregulowaniu i w konsekwencji swoje własne komórki (w tym przypadku tarczycy). Schorzenie to zdecydowanie częściej dotyka kobiet (ok. 5% dorosłych kobiet) niż mężczyzn (ok. 1% mężczyzn). Częstotliwość występowania zwiększa się z wiekiem i częściej występuje u pacjentów łącznie z innymi chorobami autoimmunologicznymi.

Przyczyny nie są do końca poznane, ale bardzo duży wpływ mają tutaj predyspozycje genetyczne oraz wpływ czynników środowiskowych.

Hashimoto jak rozpoznać?

Przebieg tej choroby może być różny. Objawy są związane z wielkością tarczycy (powiększona tarczyca – wole lub guzki tarczycy) oraz związane z niedoborem tarczycy.

Do głównych objawów choroby Hashimoto należą:

• osłabienie/senność,
• epizody depresyjne,
• ciągłe uczucie zimna,
• zaburzenia pamięci,
• rzadsze oddawanie stolca/zaparcia,
• zaburzenia wagi – głównie zwiększenie masy ciała,
• spowolnienie czynności serca, nadciśnienie tętnicze,
• sucha, łuszcząca się, blada skóra, suche i wypadające włosy,
• zaburzenia miesiączkowania, niepłodność.

Objawy rozwijają się powoli (w ciągu lat), w miarę stopniowego niszczenia gruczołu tarczowego i zmniejszania się produkcji hormonów tarczycy. Charakteryzują się również różnym nasileniem – od łagodnego do bardzo ciężkiego.

Hashimoto jak zbadać?

Lekarz może rozpocząć od badania metodą palpacyjną szyi. Już na tym etapie może stwierdzić pomniejszenie gruczołu tarczycy.

Przy podejrzeniu choroby Hashimoto należy wykonać badania hormonów. Przede wszystkim należy wykonać:

• Oznaczenie stężenia TSH we krwi – ocena czynności tarczycy. To badania powinno być podstawą diagnostyki. Jeśli wykaże nieprawidłowe wartości, powinniśmy wykonać kolejne badania,
• Oznaczenie wolnej tyroksyny – FT4 i przy okazji wolnej trójjodotyroniny – FT3,
• USG tarczycy – zmiany wielkości tarczycy oraz zmniejszona jej echogeniczność,
• Oznaczenie poziomu TSH (hormon wydzielany przez przysadkę mózgową) – laboratoryjne cechy niedoczynności czy nadczynności tarczycy
• Ewentualnie oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy, a zwłaszcza przeciwciał przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO) lub przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG) – zwiększone stężenie anty-TPO jest charakterystyczne dla choroby Hashimoto. Jeśli jednak wszystkie parametry będą wskazywały na chorobę Hashimoto, nie ma potrzeby wykonywania dodatkowego badania przeciwciał.

Pamiętajmy, że tylko lekarz może zdiagnozować występowanie tej choroby i powinniśmy kierować się jego zaleceniami dotyczącymi dalszego leczenia.

Hashimoto jak leczyć?

Po postawieniu diagnozy lekarz zaleci odpowiedni leczenie. Generalnie leczenie polega na przyjmowaniu hormonu tarczycy – lewotyroksyny w postaci tabletek. Przyjmowana jest rano na czczo, około 30-60 minut przed posiłkiem. Dawka ustalana jest indywidualnie. Po rozpoczęciu leczenia należy systematycznie kontrolować poziom TSH.

Dieta w chorobie Hashimoto

Sposób żywienia osoby z chorobą Hashimoto powinien opierać się na ogólnych zasadach zdrowego żywienia. W ciągu dnia powinno się zjadać 4-5 posiłków. Należy unikać produktów mocno przetworzonych, a wybierać te bogate w składniki odżywcze. Najważniejsze jest dobre zbilansowanie diety i właściwe proporcje makro- i mikroskładników.

Trzeba zwrócić uwagę na dobre źródła białka i spożywać: chude mięso, ryby, jaja.

Najlepszym źródłem tłuszczy będą:

• oleje roślinne np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany
• orzechy, pestki, nasiona
• ryby morskie
• awokado

Źródłem węglowodanów powinny być produkty pełnoziarniste:

• kasze np. gryczana, bulgur
• makarony pełnoziarniste
• pieczywo pełnoziarniste

Należy również dostarczyć odpowiednią ilość błonnika pokarmowego tj. min. 25 g/dobę.

Składniki pokarmowe, które maja szczególne znaczenie dla właściwej pracy gruczołu tarczycy są:

Jod, selen, witamina D, żelazo, cynk, antyoksydanty i wielonienasycone kwasy omega-3. Pozostałe to witaminy A, D, K i witaminy z grupy B.

1. Jod jest jednym z ważniejszych mikroelementów wpływających na prawidłową prace tarczycy. Według polskich norm wystarczające dzienne spożycie dla osoby doroslej wynosi 150 µg. Podstawowym źródłem jest jodowana sól kuchenna., ryby morskie, owoce morza, mleko krowie i przetwory. Należy jednak zwrócić uwagę na to, iż nadmiar jodu w diecie może indukować zapalenie tarczycy typu Hashimoto.

2. Selen – występuje naturalnie w takich produktach jak: ryby, skorupiaki, jaja, gryka, orzechy brazylijskie, grzyby, mleko i przetwory mleczne. Zalecane dzienne spożycie (normy dla populacji polski) wynosi 55 µg. W przypadku niedoborów warto rozważyć suplementacje tego pierwiastka, jednak długotrwale spożywanie nadmiaru tego pierwiastka może mieć negatywne konsekwencje zdrowotne.
3. Witamina D – wpływa na mineralizacje kości, ma pozytywne działanie na układ immunologiczny, krwionośny, mięsnie, tkankę tłuszczową oraz komórki trzustki. Naturalnymi źródłami witaminy D w pokarmach są: olej z wątroby dorsza, łososia, sardynki i produkty mleczne. W naszej szerokości geograficznej syntetyzowanie witaminy D przez organizm jest utrudnione, dlatego warto rozważyć jej suplementację poprzez przyjmowanie witaminy D w postaci np. tabletek w ilości do 2000 IU na dobę.
4. Żelazo – jego braki w organizmie wpływają niekorzystnie na metabolizm tarczycy. Częstym schorzeniem współistniejący przy niedoczynności tarczycy może być niedokrwistość, dlatego ważne jest dostarczanie żelaza na odpowiednim poziomie, który wynosi: 10 mg dla mężczyzn i 18 dla kobiet w wieku 19-50 lat. Dobre źródła żelaza to: podroby (szczególnie wątroba), wołowina, wieprzowina, żółtka jaj, kasza gryczana, natka pietruszki, orzechy laskowe.
5. Cynk – ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Odpowiada za prawidłowe działanie układu immunologicznego. Jego deficyt utrudnia prawidłowe wiązanie trójjodotyroniny i wpływa na zwiększenie ilości przeciwciał przeciwtarczycowych. Jego dzienna dawka powinna wynosić: 11 mg u mężczyzn i 8 mg u kobiet.

Dieta bezglutenowa a choroba Hashimoto

Celiakia, czyli choroba trzewna aktywowana przez gluten, występuje stosunkowo często przy chorobie Hashimoto. Dlatego warto wykonać badania w kierunku celiakii. Jeśli zostanie stwierdzona należy ze swej diety wykluczyć wszelkie produkty zawierające gluten, który znajduje się głównie w pszenicy oraz innych zbożach  tj. życie, jęczmieniu i owsie. Należy wybierać produkty oznaczone symbolem przekreślone kłosa, które w swym składzie na pewno nie zawierają glutenu.

Jeśli nie cierpimy na ta chorobę nie ma konieczności stosowania diety eliminacyjnej. Każda decyzja o wprowadzeniu diety bezglutenowej powinna być konsultowana z lekarzem i najlepiej także z dietetykiem.

Nietolerancja laktozy a choroba Hashimoto

W przypadku choroby Hashimoto warto wykonać test na nietolerancję laktozy. W przypadku jej stwierdzenia należy wykluczyć z diety produkty zawierające laktozę i tradycyjne mleko krowie zastąpić napojami roślinnymi: mlekiem ryżowym, migdałowym lub kokosowym. Jeśli nie mamy problemów z tolerancją laktozy nie musimy obligatoryjnie wykluczać tych produktów ze swej diety.

Związki wolotwórcze w chorobie Hashimoto

Przy chorobie Hashimoto należy także zwrócić uwagę na związki goitrogenne, czyli wolotwórcze. Występują one w licznych produktach roślinnych. Przede wszystkim w soi (należy rozważyć eliminację z diety), kapuście, rzepie, brukselce, kalafiorze, prosie (uwaga na płatki jaglane), jarmużu, brukwi, rzodkiewce, kalarepie, gorczycy, szpinaku, brzoskwiniach, gruszkach,  truskawkach, orzechach arachidowych i batatach. Można spożywać wymienione produkty (nie jest zalecane spożywanie soi), gdyż obróbka termiczna inaktywuje część tych substancji, jednak produkty te nie powinny stanowić podstawy diety. Ważne w tym wypadku jest dostarczenie odpowiedniej dawki selenu i jodu.

Produkty, których należy bezwzględnie unikać w chorobie Hashimoto to:

• Cukier i wyroby cukiernicze: pieczywo cukiernicze, ciasta, torty, słodycze i lody,
• słone przekąski,
• produkty typu fast food i szybkie dania z proszku,
• przetworzone produkty mięsne (parówki, konserwy mięsne, wędliny z duża ilością wypełniaczy i substancji konserwujących),
• musli i płatki śniadaniowe z dodatkiem cukrów,
• słodkie napoje gazowane, niegazowane i energetyzujące.

Trening w chorobie Hashimoto

Trening w chorobie Hashimoto jest jak najbardziej wskazany, należy jednak dobrać odpowiednią formę aktywności fizycznej. Najlepiej przy tej okazji skonsultować się z trenerem personalnym (Trener Personalny Poznań). Powinniśmy unikać intensywnych wysiłków typu trening HIIT, czy tabata, ponieważ może to powodować zbyt duży stres dla organizmu i w konsekwencji zaburzenie pracy hormonów (wydzielanie kortyzolu). Możliwe jest wykonywanie niezbyt intensywnych treningów aerobowych i siłowych. Na pewno dobre będą zajęcia pilates lub yoga. Możemy biegać (bardziej slow jogging), pływać, jeździć na rowerze, uprawiać nordic walking – wszystko z umiarem. Lepiej trenować częściej, ale mniej intensywnie. Należy pamiętać również o unikaniu stresu i odpowiedniej regeneracji.

Dzięki odpowiedniej kuracji, diecie i treningom można cieszyć się zdrowiem i proporcjonalną sylwetką. Początki jednak mogą nie być łatwe, dlatego warto skorzystać z pomocy trenera personalnego i dietetyka. Dzięki właściwie dobranej diecie i obciążeniom treningowym możemy łatwiej osiągnąć swe cele: szczupłą sylwetkę, lepsze samopoczucie i zdrowie.

Choroba Hashimoto częściej dotyka kobiety, dlatego proponujemy trening personalny szczególnie polecany kobietom w Poznaniu.